‘Gefeliciteerd het wordt IVF’

Geplaatst op 06-09-2018

Nadat ze eerst tien minuten zeer bedenkelijk en met veel zuchten en hummen op haar scherm had gekeken, gaf ze me uiteindelijk met een opgewekt gezicht een hand. “Gefeliciteerd, het wordt IVF.” Ik had werkelijk geen idee waar mevrouw Geluk het over had. Mevrouw Geluk, ja zo heette ze echt. Afgaande op haar naam had ik mijn kansen voor dit gesprek iets hoger ingeschat.

De kamer werd grotendeels verduisterd door vergeelde lamellen.

Misschien omdat ze op deze manier beter op haar scherm kon kijken of gewoon omdat ze niet zo gek was op daglicht, ik weet het niet. Er stonden een bureau en drie stoelen. Eén voor haar en twee voor mij. Zelfs een computernitwit als ik zag dat mevrouw Geluk een behoorlijk ouderwets bakbeest had staan in tegenstelling tot haar wel erg jeugdige voorkomen. Het was er nog zo één waarbij je de toetsen van het toetsenbord van grote afstand naar beneden moest drukken om vervolgens het geluid te horen van een geweerschot elke keer dat zo’n toets de bodem van het bord bereikt. Ondanks dat ze maar in haar eentje was, voelde de hele situatie sowieso alsof ik voor een vuurpeloton stond. Met elke toets die zij typte raakte ze me recht in mijn hart.

M’n man was die ochtend gewoon naar zijn werk gegaan.

De fertiliteitsarts zou mij namelijk vertellen dat er helemaal geen probleem was. Die zou mij vertellen dat ik prima zwanger kon worden en dat ik alleen maar wat geduld nodig had. Dàt hadden we namelijk van tevoren zo afgesproken, mijn man en ik, dat zou de dokter mij vertellen. Maar dat vertelde ze niet… Ze feliciteerde me en kondigde vervolgens aan dat ik vervroegd in de overgang zou komen. Weinig eitjes, slechte kwaliteit, bijna onmogelijk. Iets dergelijks. Hèt grote voordeel van vervroegde overgang was natuurlijk wel dat ik niet op de IVF-wachtlijst hoefde. “Direct starten met traject”, zo toetste zij tegelijk met haar gesproken boodschap knallend in. Mevrouw Geluk bedoelde het goed vermoed ik.

Voor mevrouw Geluk was het oprecht heugelijk nieuws.

Zij had namelijk dagelijks te maken met stellen met een onvervulde kinderwens en het gros daarvan moest op de beruchte wachtlijst. Ik hoefde dat, God zij geprezen volgens haar, niet. Mijn eitjes waren namelijk stuk, mijn eitjes hadden haast. Mevrouw Geluk had trouwens ook haast, want nog geen twee minuten na de felicitaties stond ik al bij de balie om een afspraak in te plannen voor de start van het traject. Het gedenkwaardige begin van een emotionele rollercoaster die nog jaren zou duren. Op dat moment wist mijn man nog van niks.

Er zat nogal een verschil tussen mijn verhaal en het verhaal van mevrouw Geluk.

We waren ons maar zijdelings bewust van elkaars referentiekader. En zo gaat dat in de praktijk van alle dag natuurlijk heel vaak. We praten, we luisteren, oprecht geïnteresseerd, maar altijd vanuit onze eigen achtergrond en ervaringen. Ons brein stelt de vraag: waar linkt mijn verhaal aan jouw verhaal? En dat is ook de kracht van verhalen: ze helpen ons brein om te verbinden: connecting the dots. Toch zorgt dit ingenieuze, (vaak) onbewuste systeem ervoor dat we het verhaal van de ander niet altijd ten volle kunnen horen.

Hoe creëer je de ruimte om het verhaal van de ander wèl echt binnen te laten komen?

Allereerst is het van belang om op een net wat andere manier te luisteren dan we van nature gewend zijn. De uitspraak: ‘Je hebt twee oren en één mond, gebruik het ook in deze verhouding’, is hier van toepassing. Van storytelling, naar storylistening. Allereerst stellen we onze gesprekspartner een verhaalvraag, ook wel narratieve prikkelvraag genoemd1, waarmee het persoonlijke verhaal van de ander wordt geactiveerd. Vervolgens luisteren we, we zeggen niets. Pas als de ander vastloopt in het verhaal kunnen we te hulp schieten. We kunnen doorvragen of iets herhalen dat net is gezegd. Uit ervaring kan ik zeggen: het lijkt eenvoudig om je mond dicht te houden, maar het is nog best een uitdaging. Als het lukt: geniet ervan, de opbrengst kan voor beide partijen intens waardevol zijn. Zo weet ik bijna zeker dat wanneer mevrouw Geluk meer tijd had genomen om naar mijn verhaal te luisteren, we makkelijker tot een gezamenlijke koers waren gekomen. De eerste afspraak had wellicht wat langer geduurd, maar de afspraken daarna waren waarschijnlijk effectiever en meer ‘op maat’ verlopen.

Niet alleen de ‘storylistener’ is verantwoordelijk voor het ophalen van een verhaal.

Een belangrijke verantwoordelijkheid van de storyteller is namelijk om het eigen verhaal daadwerkelijk met de ander te delen. Zelfs als daar niet expliciet naar gevraagd wordt. In dit geval was ik overweldigd door de hele situatie, door de boodschap, maar eerlijk gezegd ook door de mevrouw met de witte jas. Daarom was het eigenlijk niet bij me opgekomen dat mijn verhaal er toe deed. Dat mijn achtergrond, mijn worsteling, mijn emoties achteraf zelfs essentieel bleken te zijn voor het krijgen van de juiste behandeling. Soms zijn we wat teveel ‘impressed by the dress’ of in dit geval ‘de witte jas’.

Inmiddels ben ik in de vreselijk gelukkige positie dat mijn verhaal een o zo mooi staartje heeft gekregen. Met gepaste trots kan ik vertellen dat ik dit voorjaar voor de tweede keer mama ben geworden van een zoontje. Helemaal via de natuurlijke weg gekomen. Ik dacht: ik deel het even. Een compleet nieuw verhaal is in de maak.

Misschien is er gedurende het lezen bij jou ook wel een verhaal opgeborreld dat je nog niet helemaal hebt ‘af’geluisterd. Wie weet ligt er zelfs een nog onverteld verhaal op het puntje van je tong. Wat let je? Ga ze halen, ga ze brengen!

1 De narratieve prikkelvraag is het eerst beschreven in Storypower - verhalen die je organisatie veranderen (Scheringa, Adformatie 2013).